„Historia fabryki zegarów Junghans” – pierwsze sto lat firmy w książce Łukasza Biały

W 2017 roku na rynku pojawiła się książka, napisana przez wywodzącego się z zegarmistrzowskiej rodziny,  historyka z Łodzi – Łukasza Biały zatytułowana: „Historia fabryki zegarów Junghans”. Mimo jej ponad dwóch lat obecności tej pozycji na rynku, w zegarmistrzowskim światku niewiele się o niej mówiło. Szkoda, bo to cenne opracowanie z zakresu historii ogólnej, historii techniki, zegarowej branży i firmy Junghans.

Wyroby tej właśnie firmy ze Schrambergu znajdziemy w niejednym polskim domu, a nowe, współczesne kolekcje zegarków zobaczymy także dziś na półkach prestiżowych sklepów jubilerskich. Do tego aktualna sytuacja firmy Junghans na tle innych podmiotów producenckich w branży wygląda bardzo ciekawie.

Niemieckie zegarmistrzostwo

Światową sławę w ostatnich latach dzięki zegarom i zegarkom korygowanych sygnałem radiowym firma Junghans zapisuje się w aktualnym kalendarium dokonań zegarmistrzowskich.
Po wszystkich zmianach jakich doświadczyły firmy z branży zegarmistrzowskiej, ta niemiecka marka, produkując już tylko zegarki znalazła się ponownie w rękach rodziny ze Schrambergu.

Znając powyższe uwagi możemy mieć tylko nadzieję, że niniejsze przybliżenie treści książki przyczyni się do popularyzacji samej publikacji, ale także firmy Junghans w Polsce.

Historiografia zegarmistrzowska

Tradycyjne, encyklopedyczne przedstawienie historii każdej z marek zegarkowych, zawiera zwykle wąski rys historyczny obejmujący krótkie wprowadzenie dotyczące założyciela marki i jego rodziny, uwarunkowania geograficzno – gospodarcze, czy polityczne, oraz najważniejsze działania firmy w początkowych latach jej istnienia.

W niektórych przypadkach, wtedy gdy historia związana z miejscowością ma wpływ na zegarmistrzowską aktywność marki, szerzej potraktowana jest historia miejsca wykonywania działalności.

Zwykle większą cześć takiego tradycyjnego przedstawienia marki obejmuje czasy współczesne, bo to one decydują o aktualnej, ważnej z komercyjnego punktu widzenia atrakcyjności marki.

Ta zasada dotyczy również tradycyjnej formy przedstawiania firmy Junghans ze Schrambergu w niemieckim Szwarcwaldzie. Na szczęście nie obowiązuje ona dla omawianej tutaj książki: „Historia fabryki firmy Junghans”. W tej pozycji mamy zgoła odmienny zakres i szczegółowość podanych informacji.

Łukasz Biały – autor książki

Odrzucenie standardowej formy przedstawienia firmy Junghans jest zasługą autora – Łukasza Biały, który jest doktorem nauk humanistycznych, absolwentem Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalizuje się w zakresie historii społeczno-gospodarczej ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu zegarmistrzowskiego i jego rozwoju w XIX i XX wieku.

W kręgu jego zainteresowań badawczych znajdują się dzieje firm zegarmistrzowskich oraz ich wpływ na rozwój gospodarczy oraz kulturowy regionu, w którym powstawały. Jest autorem szeregu publikacji naukowych, w tym książek takich jak: omawiana „Historia fabryki zegarów Junghans” (2017), czy „Historia fabryki zegarów Kienzle” (2016).

Zgodnie z zapowiedzią w krótkim czasie na rynku pojawi się także pozycja: „Fenomen firmy Gustav Becker”

Historia fabryki zegarów Junghans

Odmienność omawianej publikacji wynika po pierwsze z faktu, że obejmuje ona szczegółowo pierwsze niespełna sto lat działalności firmy – od jej założenia w połowie XIX wieku, do utraty kontroli nad marką przez rodzinę Junghans w roku 1956. Autor bardzo, bardzo szczegółowo przedstawia podłoże historyczne i rodzinne w czasach przed powstaniem marki.

Dla odmiany dzieje firmy w kolejnych latach po jubileuszu stulecia marki w roku 1961 są tylko zasygnalizowane. Możne wręcz odnieść wrażenie, że współczesny okres funkcjonowania firmy Junghans jest potraktowany zupełnie po macoszemu, bo tego elementu w opracowaniu pana Łukasza Biały po prostu… nie ma.
Taki był właśnie zamysł autora, gdyż celem książki jest przedstawienie historii firmy z czasów jej założenia i okresu, gdy kontrolę nad nią sprawowała rodzina Junghans.

Co w takim razie zawiera omawiana książka?

Na bazie powstania firmy zegarmistrzowskiej, książka przedstawia rozwój przemysłu zegarmistrzowskiego w Europie, w drugiej połowie XIX i w pierwszych dekadach XX wieku.
W pierwszym rozdziale znajdziemy dzieje rodziny Junghans przed i po przeprowadzce do Schrambergu.

Dalej mamy przedstawione podłoże do stworzenia nowej firmy zegarmistrzowskiej, czyli informację o przemyśle zegarowym w Szwarcwaldzie. Tutaj też znalazł się opis powstania firmy i jej pierwsze zegary.

Dalsze losy rodziny i firmy i jej produktów opisane są w kolejnych rozdziałach. Podziwiać można szczegółowość podawanych informacji, wśród których dominują te o rozwoju firmy i  wzroście jej renomy. Wszystkie te przekazy są przeplatane opisami działań właścicieli – rodziny Junghans. Taka forma przekazu zdecydowanie zachęca raczej do lektury tejże książki, niż próby jej streszczenia.
Pisząc takowe przedstawienie książki równocześnie nakłaniamy do jej zakupu i przeczytania.

Rodzina Junghans

O zaangażowaniu rodziny świadczy też krótki zapis dziejów po roku 1956 – po utracie kontroli nad firmą i po 1961 roku, kiedy to w stulecie istnienia firmy Junghans, jej ostatniemu dyrektorowi z rodziny – Helmutowi Junghans nie przedłużono umowy.
Te wydarzenia w szczególności dotyczące osoby Helmuta Junghans i samej firmy opisane są w rozdziale: „Jubileusz. Koniec epoki. Kwarc”, którego fragmenty pozwalamy sobie tutaj zacytować

„Od momentu, w którym firma została przejęta przez Diehl GmbH w 1956 roku wszystko ulega zmianie. Helmut Junghans nigdy nie pogodził się z zaistniałą sytuacją, w której rodzinna firma nie była już w rękach familii.”

„Kondycję firmy najlepiej można było zobrazować podczas obchodów okrągłej rocznicy. W Schramberg 1 września 1961 roku obchodzono jubileuszowy setny rok istnienia firmy. Zatrudniano wówczas 6000 osób, przedsiębiorstwo posiadało 10 000 maszyn oraz ogółem 104 budynki. Fabryka Junghans była największym tego typu zakładem produkcyjnym w Europie. Dziennie wytwarzano 5000 zegarków naręcznych, 10 000 budzików, 5000 zegarków kuchennych i pokojowych. Firma zaopatrywała w czasomierze rynek krajowy jak i klientów w ponad 100 krajach na całym świecie.”

„… obchody jubileuszowego roku nie były przyjemne dla wszystkich. Helmutowi Junghansowi, który również obchodził swoje święto, 70-te urodziny nie przedłużono umowy, na stanowisku wiceprezesa zastąpił go Kurt von Zeppelin. Był to tak duży cios dla ostatniego prawdziwego właściciela rodzinnej firmy, że wraz z żona opuścił on Schramberg i przeniósł się do Merano (Południowy Tyrol).”

„ Helmut Junghans do końca swego życia nie mógł się pogodzić z porażką, 25 listopada 1964 roku zmarł. Całe miasto pogrążyło się w żałobie, wszyscy chcieli pożegnać ostatniego dyrektora, którego urnę z prochami złożono w rodzinnym grobowcu Junghansów w Geisshalden.”  

Katalog produktów firmy Junghans

Drugą, dużą część zawartości książki stanowi katalog produktów firmy Junghans z okresu działalności na którym skupia się jej autor. Tego rodzaju zabieg znacząco podnosi wartość tej pozycji, bo potencjalni zainteresowani firmą z powodu jej produktów, mają do dyspozycji podstawową informację której poszukują – katalog wyrobów. 

Dzięki bardzo szczegółowym informacjom i obszernemu katalogowi produktów, książka jest cenną pozycją tak dla zainteresowanych rozwojem europejskiego przemysłu, w tym w szczególności przemysłu zegarowego, jak i kolekcjonerów i miłośników zegarów i zegarków.

Oferując książkę o historii firmy Junghans, możemy tylko się cieszyć, że już od kilku lat w naszym salonie oferujemy całą gammę zegarków tej niemieckiej marki.
Wśród nich prym wiodą zegarki sterowane radiem i nawiązujące do stylu Bauhaus, którego przedstawiciel Max Bill projektował zegarki tej firmy.

  Władysław Meller

W naszym sklepie oferujemy:
Zegarki firmy Junghans
Książkę: „Historia fabryki zegarów Junghans”
Książkę: „Historia fabryki zegarów Kienzle”