Rosyjskie zegarki Szturmańskie (Sturmanskie) – rodowód nazwy i firmy

Szturmańskie Sturmanskie

Zegarki marki Szturmańskie już od kilku lat są z powodzeniem oferowane w naszym salonie odCzasu doCzasu w Złotych Tarasach. Cieszą się one oczywiście szczególnym zainteresowaniem wśród przybywających do Polski obcokrajowców chcących nabyć produkt nawiązujący do poprzedniego systemu politycznego. Co jednak ważne zegarki Szturmańskie (Sturmanskie), doceniają także osoby które po prostu chcą nabyć ciekawy, funkcjonalny zegarek.

By opisać rodowód zegarków Szturmańskie (zegarek nawigatora) musimy przytoczyć, mamy nadzieję ciekawe, choć dość obszerne wprowadzenie dotyczące radzieckiego przemysłu zegarkowego.

Przemysł zegarkowy w Rosji Sowieckiej

Po Rewolucji Październikowej władze radzieckie swoją branżę zegarmistrzowską chciały oprzeć na skumulowaniu pod jednym dachem potencjału działających w czasach przedrewolucyjnych niezależnych, niewielkich,  firm zegarmistrzowskich. To ze skomasowania takich firm powstała późniejsza II Moskiewska Fabryka Zegarków. Ze względu na znikome możliwości produkcyjne znacjonalizowanych firm, także możliwości wytwórcze jakie powstały w wyniku ich skupieniu były znikome.

Mimo podjętych negocjacji, Rosjanom nie udały się także próby rozpoczęcia współpracy w zakresie produkcji zegarków z firmami szwajcarskimi.

Dueber-Hampden Watch Company,
Fabryka Dueber-Hampden Watch Company

Możliwości produkcyjne zmieniły się w 1929 roku, gdy poprzez firmę Amtrog pojawiła się szansa zakupu bankrutującej amerykańskiej fabryki Dueber-Hampden Watch Company, która  była jedną z większych w Stanach Zjednoczonych. Rosjanie kupili także inną amerykańską fabrykę – Ansonia, która była dużym producentem zegarów. Dzięki tym zakupom pozyskali oni maszyny i urządzenia do produkcji swoich, radzieckich zegarków.

Na okoliczność zakupu w 1929 roku fabryki zegarków, po decyzji rządu, w ramach pierwszego planu pięcioletniego wydano dekret o budowie zakładów mających na celu poprawienie sytuacji gospodarczej Związku Radzieckiego.

Dla rozpoczęcia produkcji wzniesiono nową fabrykę noszącej wtedy nazwę Pierwszej Państwowej Fabryki Zegarków (później przyjęła ona imię Kirowa) i rozpoczęto produkcję zegarków kieszonkowych. W latach 1930-40 produkcja osiągnęła poziom 2,4 miliona sztuk wyrobów. W tym czasie moskiewska fabryka była największym tego typu zakładem na terenie ZSRR.

Mimo tak dużej produkcji, problem jej organizacji nie został na dłużej rozwiązany, bo Rosjanie nie byli w stanie sami produkować wszystkich elementów do zegarka, podobnie jak nie produkowano ich w zakupionych amerykańskich firmach.

Tę kwestę ogarnięto dopiero w 1936 roku, poprzez zakupy we francuskiej firmie Lip. Rosja Sowiecka otrzymała wówczas nowoczesną technologię do produkcji niezawodnych zegarków.
Inżynierowie i technicy z firmy Lip nadzorowali także budowę fabryki w Penzie pod Moskwą i przeszkolili pracujących tam radzieckich inżynierów.

Pierwszej Moskiewskiej Fabryki Zegarków im. Kirowa
Pierwsza Moskiewska Fabryki Zegarków im. Kirowa

Szturmańskie z Pierwszej Moskiewskiej Fabryki Zegarków im. Kirowa

Rozpoczynając produkcję zegarków, Rosjanie nie przywiązywali znaczącej wagi do nazw konkretnych wyrobów. Z Pierwszej Moskiewskiej Fabryki Zegarków pochodzą zegarki noszące następujące nazwy handlowe: Buran, Kirowskie, Moskwa, Pobieda, Poljot, Rodina, Sputnik, Szturmanskie, Sygnał, Wympieł.

Trzeba zauważyć, że zegarek pod nazwą Szturmańskie (zegarek nawigatora), który stał się inspiracją dla współczesnej marki Szturmańskie, pojawił się po raz pierwszy w produkcji w 1949 roku. Opatrzone tą nazwą zegarki były dostarczane tylko i wyłącznie dla radzieckich oficerów i nie były przeznaczone na sprzedaż. Każdy absolwent szkoły wojskowej w Związku Radzieckim wraz z dyplomem otrzymywał czasomierz marki Szturmańskie. Były to więc unikatowe wyroby, chętnie wykorzystywane przez pilotów latających nie tylko wojskowymi maszynami, ale także pilotów cywilnych.

Jurij Gagarin
Jurij Gagarin

Istotna zmiana w Pierwszej Moskiewskiej Fabryce Zegarków nastąpiła w roku 1960, kiedy to po raz pierwszy pojawił się zegarek noszący na tarczy nazwę „Poljot”. Duma z pierwszego udanego lotu kosmicznego i powodzenie rynkowe modelu spowodowały, że od 1964 roku nazwa Poljot stała się znakiem handlowym zegarków, a potem także mechanizmów produkowanych w tej fabryce.

Kolejnym spoiwem łączącym moskiewską fabrykę Poljot z zegarkami Szturmańskie jest Jurij Gagarin, który jako pilot wojskowy lecąc w kosmos miał na ręku zegarek Szturmańskie.

Szturmańskie dzisiaj

Dzisiejsza rosyjska firma Szturmańskie, w swoich wyrobach nawiązuje do tego właśnie radzieckiego zegarka, jego historii i historii Związku Radzieckiego.

Oferując w stylistyce swoich wyrobów charakterystyczne, zainspirowane przeszłością wzornictwo, nawiązując nazwami linii wzorniczych do zegarkowej historii „Kraju Rad”, wykorzystuje ona równocześnie nowoczesne technologie wypracowywane i stosowane dla podboju przestworzy.

Zegarki Szturmańskie Sturmanskie
Zegarki Szturmańskie (Sturmanskie)

Działania takie zostały docenione tak przez współczesnych miłośników zegarków ceniących sobie charakterystyczną dla firmy Szturmańskie stylistyką zegarków i oczywiście wszelkiego rodzaju rusofili poszukujących tego rodzaju wyrobów.
Dzięki ciekawej ofercie wyrobów logo i nazwa Szturmańskie są dziś stosunkowo szeroko rozpoznawalne, a zegarki chętnie kupowane.

Władysław Meller